Het nieuwe kabinet heeft ambitieuze plannen voor de komende jaren, en hoewel er nog veel moet worden ingevuld, zijn er al concrete maatregelen aangekondigd in het coalitieakkoord. De focus ligt op het verbeteren van de positie van werkenden, vooral de middeninkomens. Maar wie profiteert er precies van deze afspraken?
Een van de belangrijkste doelen van de coalitie is lastenverlichting voor werkende middeninkomens. Dit wordt onder andere bereikt door de introductie van een extra schijf in de inkomstenbelasting. Momenteel zijn er twee belastingtarieven, en met een derde schijf zouden werkende huishoudens minder belasting betalen.
Daarnaast zijn er andere maatregelen aangekondigd die werkenden moeten ondersteunen:
Volgens Marike Knoef, hoogleraar economie aan Tilburg University, benadrukt het akkoord dat werken moet lonen. Het verschil tussen werken en niet-werken wordt vergroot.
Jacco Vonhof van MKB-Nederland is tevreden met de plannen. De maatregelen bieden volgens hem meer aandacht voor ondernemers en versterken het verdienvermogen van Nederland.
De plannen voor bijna gratis kinderopvang zijn echter niet onomstreden. Branchevereniging BK Kinderopvang waarschuwt voor een tekort aan opvangplekken door de complexe en omvangrijke aanpassingen. Ook hoogleraar Knoef uit zorgen over de uitvoering, gezien de huidige krapte op de arbeidsmarkt.
Het kabinet wil de groei van het aantal ambtenaren en de inzet van consultants drastisch terugdraaien. Er zal dus minder werk komen, daarnaast is er geen loonsverhoging in 2026 voor rijksambtenaren.
Een ander punt in het coalitieakkoord is wonen. Er zijn maatregelen aangekondigd om zowel bestaande betaalbare woningen te behouden als nieuwe woningen te bouwen:
Branchevereniging Eigen Huis reageert positief op het besluit om de hypotheekrenteaftrek niet af te bouwen. Dit biedt huiseigenaren en bedrijven financiële verlichting door de invoering van een maximale tariefsverhoging, die door gemeenten zelf bepaald mag worden.
Het akkoord bevat ook diverse andere financiële maatregelen die impact hebben op de portemonnee:
Volgens hoogleraar Knoef zorgt de btw-verhoging op kaartjes voor een herverdeling, omdat vooral hogere inkomens vaker naar hotels en theaters gaan. Branchevereniging VVTP is het hier niet mee eens en stelt dat dit juist alle lagen van de samenleving raakt.
Econoom Bas Jacobs van de Vrije Universiteit Amsterdam denkt dat vooral midden- en hoge inkomens profiteren van het pakket maatregelen. Er zijn wel voordelen voor de laagste inkomens, zoals de verlaging van het eigen risico in de zorg, maar deze moeten ergens van worden betaald. Jacobs bekritiseert het economische beleid van het kabinet, omdat er eerst veel extra geld wordt uitgegeven en daarna flink wordt bezuinigd. Volgens hem is dit economisch onlogisch beleid.
Marike Knoef concludeert dat de maatregelen per saldo leiden tot herverdeling van hoge naar midden- en lage inkomens en van niet-werkend naar werkend. De keuzes van het kabinet zijn politiek gedreven, met duidelijke gevolgen voor verschillende groepen in de samenleving.