Wie profiteert van het coalitieakkoord?
Het nieuwe kabinet heeft ambitieuze plannen voor de komende jaren, en hoewel er nog veel moet worden ingevuld, zijn er al concrete maatregelen aangekondigd in het coalitieakkoord. De focus ligt op het verbeteren van de positie van werkenden, vooral de middeninkomens. Maar wie profiteert er precies van deze afspraken?
Lastenverlichting voor werkenden
Een van de belangrijkste doelen van de coalitie is lastenverlichting voor werkende middeninkomens. Dit wordt onder andere bereikt door de introductie van een extra schijf in de inkomstenbelasting. Momenteel zijn er twee belastingtarieven, en met een derde schijf zouden werkende huishoudens minder belasting betalen.
Daarnaast zijn er andere maatregelen aangekondigd die werkenden moeten ondersteunen:
- Regulering van de uitzendsector
- Bijna gratis kinderopvang
- Hogere winstvrijstelling voor MKB-ondernemers
- Verkorting van de WW-duur van 24 naar 18 maanden
- Bevriezing van de dubbele heffingskorting in de bijstand
Volgens Marike Knoef, hoogleraar economie aan Tilburg University, benadrukt het akkoord dat werken moet lonen. Het verschil tussen werken en niet-werken wordt vergroot.
Ondersteuning voor ondernemers
Jacco Vonhof van MKB-Nederland is tevreden met de plannen. De maatregelen bieden volgens hem meer aandacht voor ondernemers en versterken het verdienvermogen van Nederland.
Kinderopvang en kritiek
De plannen voor bijna gratis kinderopvang zijn echter niet onomstreden. Branchevereniging BK Kinderopvang waarschuwt voor een tekort aan opvangplekken door de complexe en omvangrijke aanpassingen. Ook hoogleraar Knoef uit zorgen over de uitvoering, gezien de huidige krapte op de arbeidsmarkt.
Vermindering van ambtenaren en consultants
Het kabinet wil de groei van het aantal ambtenaren en de inzet van consultants drastisch terugdraaien. Er zal dus minder werk komen, daarnaast is er geen loonsverhoging in 2026 voor rijksambtenaren.
Wonen en bouw
Een ander punt in het coalitieakkoord is wonen. Er zijn maatregelen aangekondigd om zowel bestaande betaalbare woningen te behouden als nieuwe woningen te bouwen:
- Maximering van de onroerendzaakbelasting (ozb)
- Geen aanpassing van de hypotheekrenteaftrek
- Verhoging van de huurtoeslag
- Verlaging van de energiebelasting
- Afschaffing van de salderingsregeling voor kleinverbruikers per 1 januari 2027
Branchevereniging Eigen Huis reageert positief op het besluit om de hypotheekrenteaftrek niet af te bouwen. Dit biedt huiseigenaren en bedrijven financiële verlichting door de invoering van een maximale tariefsverhoging, die door gemeenten zelf bepaald mag worden.
Andere financiële maatregelen
Het akkoord bevat ook diverse andere financiële maatregelen die impact hebben op de portemonnee:
- Terugdraaien van de tariefsverhoging van vermogen in box 2
- Btw-verhoging op onder andere hotels en theaterkaartjes van 9 naar 21 procent
- Invoering van vliegbelasting naar afstand vanaf 2027
- Accijnsverlaging op brandstoffen in 2025
- Verhoging van het collegegeld voor langstudeerders in het studiejaar 2026/2027
- Hogere kansspelbelasting
Volgens hoogleraar Knoef zorgt de btw-verhoging op kaartjes voor een herverdeling, omdat vooral hogere inkomens vaker naar hotels en theaters gaan. Branchevereniging VVTP is het hier niet mee eens en stelt dat dit juist alle lagen van de samenleving raakt.
Dus wie profiteert er van het coalitieakkoord?
Econoom Bas Jacobs van de Vrije Universiteit Amsterdam denkt dat vooral midden- en hoge inkomens profiteren van het pakket maatregelen. Er zijn wel voordelen voor de laagste inkomens, zoals de verlaging van het eigen risico in de zorg, maar deze moeten ergens van worden betaald. Jacobs bekritiseert het economische beleid van het kabinet, omdat er eerst veel extra geld wordt uitgegeven en daarna flink wordt bezuinigd. Volgens hem is dit economisch onlogisch beleid.
Marike Knoef concludeert dat de maatregelen per saldo leiden tot herverdeling van hoge naar midden- en lage inkomens en van niet-werkend naar werkend. De keuzes van het kabinet zijn politiek gedreven, met duidelijke gevolgen voor verschillende groepen in de samenleving.